კულტურა

  მინანქარზე  მუშაობა შემოქმედებითი  პროცესია

მინანქრით ლითონის დაფარვის ტექნოლოგია პირველად, ძველ ეგვიპტეში და ჩინეთში, უძველეს ნიმუშებშია აღმოჩენილი. ლითონის ფირფიტის მინანქრით დამუშავების რამდენიმე ტექნოლოგია არსებობს, ესენია: ამოღრმავებულ ლითონის ფირფიტაში – მინანქრის ამოვსების ტექნოლოგია, აგრეთვე, კვეთილი, ფერწერული, ვიტრაჟული და ტიხრული მინანქარი. ქართულ ხელოვნებაში უმთავრესად, ტიხრული მინანქარია ცნობილი. ამოღრმავებული მინანქრის ერთადერთი ნიმუში დაცული იყო ჯუმათის ეკლესიაში, რომელიც ამჟამად დაკარგულია. მინანქარს, თვალსაჩინო ადგილი უჭირავს შუასაუკუნეების ქართულ ხელოვნებაში. იგი, ისევე ფასობდა, როგორც ხუროთმოძღვრება, კედლისმხატვრობა და რელიეფური პლასტიკა. ამის ყველაზე თვალსაჩინო ნიმუშია – ხახულის ხატზე შემორჩენილი მინანქრის რაოდენობა და შესრულების დონე. ქართული მინანქარი სხვა ქვეყნებისას არ ჰგავს, იგი განსხვავებული და ორიგინალირია. თანამედროვე ქართულ ხელოვნებაში ტიხრული მინანქრი ფართოდ არის გავრცელებული.  ხვადასხვა სალონებსა თუ მაღაზიებში, მრავლადაა  წარმოდგენილი ტიხრული მინანქრით შექმნილი სამკაულები, ტანსაცმლის აქსესუარები და საეკლესიო ნივთები.

ახალგაზრდა დიზაინერის შორენა შარიქაძის  ტიხრული მინანქრით შესრულებული სამკაულები: ჯვრები, გულსაკიდები, საყურეები და ბეჭდები და სხვ. გამოირჩევა  ორიგინალობით, დახვეწილი დიზაინით და უზადო გემოვნებით. შორენას კოლექცია მნახველს იზიდავს ორნამენტების მრავალფეროვნებით და საოცარი ფერთა შეხამებით.

   
    შორენა შარიქაძე:  ტიხრულ მინანქარზე მუშაობა ხუთი წელიწადია რაც დავიწყე, იგი მამაჩემმა ცნობილმა მხატვარმა გოჩა შარიქაძემ შემასწავლა. ჟერ კიდევ სკოლის მოსწავლე ვიყავი, როცა ლითონის დამუშავების ტექნოლოგია ავითვისე, თავიდან ყველაფერი ძალიან რთულად მეჩვენებოდა, თუმცა, თანდათანობით,  ავუღე ალღო და დავინტერესდი ამ სპეციალობით. ვერ წაროვიდგენდი თუ ტიხრულ მინანქრზე მუშაობა ჩემი საყვარელი პროფესია გახდებოდა. როცა მინანქარზე მუშაობას შეისწავლი, შეუძლებელია მას მერე თავი დაანებო. ტიხრული მინანქარი-ხელოვნების ისეთი დარგია, რომელიც გამოიყენება როგორც საეკლესიო, ისე საერონივთების შესაქმნელად. მინანქარზე, ძირითადად, მხატვრები მუშაობენ, რადგან აუცილებელია ფერთაშეხამება, ლამაზი დიზაინი.  ლითონის დამუშავების ტექნოლოგია კი რთულია, რადგან დიდ ნებისყოფას მოითხოვს თითოეული ტიხრის ჩასმა.

 - შორენა, თქვენი კოლექცია შექმნილია ლამაზიდიზაინით და საოცარი ფერებით, თითოეული მათგანი შემკულია სხვადასხვა ორნამენტებით...  ფერების შერჩევაში მამის აზრს თუ ითვალისწინებ?

- რა თქმა უნდა მამაჩემის აზრსაც ვითვალისწინებ, იგი მხატვარია და ძალიან მეხმარება. ჩემს ნამუშევრებში, ძირითადად, აბსტრაქცია და ორნამენტებია გამოყენებული. ჟვარზე უმეტესად, ყურძნის მტევანს ვხატავ, რადგან საქაეთველო ვაზის ქვეყანაა და ასეთ ორნამენტს სიმბოლური დატვირთვაც აქვს...საქაეთველოში, სხვადასხვა ეპოქაში, ერთმანეთისგან განსხვავებულ ორნამენტებსა და სიმბოლოებს იყენებდნენ.

-  მართალია, მინანქრის დამუშავების ტექნოლოგია რთულია, მაგრამ შემოქმედისთვის ალბათ, საიტერესო პროცესიც არის... დღეში რამდენ საათს მუშაობ?

- ყოველდღიურად, თითქმის ექვსი საათი ვმუშაობ, მაგრამ არ ვიღლები. პირიქით, ჩემთვის ტიხრულ მინანქარზე მუშაობა შემოქმედებითი პროცესია და ძალიან საინტერესოც. თუ ტიხრულ მინანქარზე  არ ვმუშაობ, დღე  უქმად ჩევლილი მეჩვენება. ვცდილობ ნამუშევრებში ხასიათი იყოს გამოკვეთილი და ჩანდეს საკუთარი ხედვა, უპირატესოსობას ნათელ ფერბს ვანიჭებ და ვცდილობ ნამუშევრებში მეტი პოზიტივი ჩანდეს... საყვარელი ჟანრია: ფანტასტიკა, როცა რეალობა ერწყმის წარმოსახვას.ასევე, დიდი სიამოვნებით ვმუშაობ რელიგიურ თემატიკაზეც.ჩემს პროფესიაში დიდი მნიშვნელობა აქვს გამოცდილებასა და პრაქტიკას. რათა ხელი დაიხვეწოს და მაღალი ხარისხის ნამუშევრები გამოვიდეს... მომინანქრება კეთდება ვერცხლზე, ოქროსა და სპოლენძზე. თავდაპირველად ხდება სამინანქრე ფორმის გრავირება, რომელიც იფარება უფერო საღებავით, შემდეგ გამოვწვავთ (ოღონდ, ფერები არუნდა დაიწვას) და ტიხრებს ვაძლევთ სასურველ ფორმას. შემდეგ საჭიროა ფერების ჩასმა, დამუშავება და გაპრიალება. აქ ფანტაზიასა და გემოვნებას დიდი მნიშვნელობა აქვს.  

მიუხედავად იმისა, რომ ლითონის დამუშავების ტექნოლოგია ერთფეროვანია, თითოეული ნაკეთობა ერთმანეთისგან განსხვავებული და ორიგინალური გამოდის, სწორედ, ამით არისღირებული და გამორჩეული ტიხრული მინანქარი.

 ქართულ ტიხრულ მინანქარს, მსოფლიოში ანალოგყ არა აქვს... ჩვენი მინანქრის ფერებში ღვინისფერი და გამჭვირვალე მწვანე სჭარბობს.

-შორენა, საკმაოდ ბევრი კოლექცია გაქვს და  რომელიმე გამოფენაში თუ მიგიღია მონაწილეობა?

-რა თქმა უნდა, ხშირად ვიღებ მონაწილეობას სხვადასხვა გამოფენებში და საქველმოქმედო ღონისძიებებში. ჩემი ნამუშევრები წარმოდგენილია: გალერეა ,,ქართულ საჩუქარ‘’-ში. ,,ფიროსმანში’’, ბათუმის და თელავის სამხატვრო სალონებში.

-სამომავლოდ რა გეგმები გაქვს ?

- ჩემი ხუთწლიანი მუშაობის შემდეგ, გამიჩნდა სურვილი შევქმნა საავტორო ნამუშევრები. ხშირად, ნამუშევრების შექმნის შთაგონების წყაროა სხვადასხვა ნახატი ან პერსონაჯი, რომელსაც ვაცოცხლებ ჩემს სამკაულებში. მაგალითად, ჩემი შექმნილი სამკაულების სახელწოდებებია ,,მოცეკვავე გოგონა’’, ,,ცხოვრება ვარდისფერ ფერებში’’ და ა.შ.

  სამომავლოდ, ვაპირებ პერსონალური გამოფენის გამართვას... ჩემი ნამუშევრები განთავსებულია სოციალურ ქსელშიც. დაინტერესება ძალიან დიდია, განსაკუთრებით უცხოელები ინტერესდებიან. მაქვს შემოთავაზებები და შეკვეთები...

                                   
                                 მზია გოგოძე

პოლიტიკა

            

                   saqarTvelos mxolod gonierebiT SevinarCunebT!

  

  afxazeTis Temaze da sxva mniSvnelovan politikur saxiTxebze gvesaubreba: saqarTvelos patriotTa alinsis Tavjdomare  daviT Tarxan-mouravi

                         

 -afxazeTsa da ruseTs Soris gaformebuli e.w. partniorobis da TanamSromlobis Sesaxeb samokavSireo xelSekruleba, kidev  ufro  aaxloebs da xels uwyobs afxazeTis integracias ruseTTan. aRniSnuli xelSekrulebis safuZvelze, samomavlod Seiqmneba saerTo SeiaraRebuli rusul-afxazuri Zalebi da romelic, faqtobrivad, iqneba rusuli SeiaraReba. amaJamad, ruseTi afxazeTs damoukidebel saxelmwifod acxadebs da aseve gaagrZelebs, Tumca, realurad integrirebuli iqneba ruseTTan. Ees, ra Tqma unda, aris saqarTvelos suverenitetis darRveva, magram  es arc  afxazeTis de-faqto xelisuflebas da arc ruseTs ar anaRvlebs.  Tumca, unda aRiniSnos, rom  afxazeTSi xalxi ukve gamofxizlda, sazogadoebis garkveuli nawili ukve Riad gamoxatavs Tavis  protests, iq bevri uxucesia, romelic ambobs, rom afxazeTi gaxdeba ruseTis nawili.. marTalia, maT arc is moswondaT saqarTvelos nawili rom iyvnen. Afxazebs,EaRniSnuli problemebi 7 wlis winaTac esmodaT. Aaq aris sakiTxebi, romelic mentalobasTan aris dakavSirebuli...

'

 -konkrtulad, ras gulisxmobT?

 -kerZod, mxedvelobaSi maqvs is, rom afxazebi da qarTvelebi saerTo winapris mqone xalxia. amas veravin ver uaryofs. qarTvelebi ar varT is xalxi, vinc mivida da daipyro is miwa, romelsac hqvia afxazeTi, is Cveni saerTo miwaa. Cven varT ZirZveli  anu aborigeni mosaxleoba. qarTvelebs da afxazebs hyavdaT erTi saerTo winapari  da  erTad cxovrobdnen yovelTvis. istorias rom gadavxedoT, saukuneebis ganmavlobaSi afxazTa samTavro, qarTul samTavrod moixsenieboda yvela wyaroSi. afxazuri Tavad-aznauroba ki, Tavis Tavs qarTvelad miiCnevda da damwerlobaSi qarTul anbans iyenebda. Cvens Soris gaxvleCva moxda bolo 70 wlis ganmavlobaSi, bevrma arc ki icis, rom adre es problema ar arsebobda. Ggasuli saukunis 60-ian wlebSi, nikita xruSovis marTvelobis periodSi, ruseTSi daiwyo es moZraoba da rusma mecnierebma daiwyes laparaki, rom afxazebi qarTvelebi ar ariano.  amgvar,Kkomunistur politikas ewinaaRmdegebodnen qarTvelebi.  1958 wlis Semdeg, qarTvelebi gamodiodnen damoukideblobis moTxovniT, sadac xalxi mokles... cxadia, rom rusTSi ASeiqmna iseTi politika, romelic miznad isaxavda afxazebis gonebaSi azris danergvas, rom isini ar arian qarTvelebi da arian sxva eri... samwuxarod, aRniSnuli politika, ukve ganxorcielda, radgan eronvuloba, pirvel rigSi, fsiqologiuri sakiTxia, adamiani Sinaganad unda Tvlides, rom is qarTvelia. faqtia, rom dRes afxazebis umravleesoba Tvlis, rom is ar aris qarTveli da qarTvelebTan naTesaobazec uaryofen. Tumca, arian  iseTi afxazebic, romlebic Tvlian rom qarTvelebi arian, magaliTad, ada marSania, gia AServaSiZe, vaxtang yolbaia da sxvebi. aravin ar aqcevs yuradRebas (maT Soris ruseTic) imas, rom afxazeTidan devnili qarTveli aris 250 aTasidan 300 aTasamde. dResac ki, qarTvelebis raodenoba afxazeTSi aranaklebia, vidre afxazebisa, isini sul 75 aTasi arian. sxvaTaSoris, iq ufro meti somexi cxovrobs (80aTasi), vidre afxazi. qarTvelebis raodenobis Sesaxeb sxvadasxva monacemebia. minimalur cifrad saxeldeba 55 aTasi, xolo sxva informaciiT 120 aTasi. Nnebismier SemTxvevaSi, dResac ki, afxazeTSi qarTvelebi aris gadamwyveti Zala, magram maTi uflebebi saerTod ar aris daculi, aRarafers vambob devnilebze...

 -batono daviT, rogorc viciT, afxazeTSi mimdinare procesebi adgilobrivma mosaxleobamac gaaprotesa... rogor fiqrobT, ram gamoiwvia maTi ukmayofileba?

 -afxazi sazogadoebis didi nawili ibrZoda damoukideblobisTvis,   magram moxda is rac moxda... SeuZlebelia afxazebs ar esmodeT is, Tu ra procesebi mimdinareobs afxazeTSi, es ar aris damoukidebloba. aTaswleulobis ganmavlobaSi, saqarTvelos SemadgenlobaSi roca iyvnen, isini SenarCundnen rogorc afxazebi da ar gamqralan, miuxedavad imisa, rom qarTvelebi metni viyaviT. es metyvelebs imaze, rom sruliad  sxva damokidebuleba iyo qarTvelebsa da afxazebs Soris. Aafxazebi da qarTvelebi Zmebi arian da es ar aris litoni sityvebi,  amas adasturebs mraval aTaswliani urTierToba. saomari mdgomareobidan gamomdinare, iyo mtroba, magram pativiscema erTmaneTis mimarT, mainc ar dagvikargavs. afxazeTi Tu ruseTis nawili gaxdeba, maSin maT erovnebas gaqroba emuqreba da es esmiT maT, amitomac aprotesteben mimdinare movlenebs.magram Cven unda gvesmodes Tu risi pasuxia es? -es aris pasuxi imisa, rom Cven sruliad arasworad vagrZelebT Cvens gzas evropisa da dasavleTisaken. Aaq sul sxva fenomenTan da kavSirTan gvaqvs saqme. Ees procesebi, uSualo kavSirSia imasTan, Tu ra politikas awarmoebs, wlebis ganmavlobaSi, aSS prezidentis barak obamas administracia. yvela nabiji, romelic barak obamam gadadga dasavleTisTvis dasrulda marcxiT. magaliTad, israelSi, libiaSi, egvipteSi da siriaSi daiwyo moqmedebebi da situacia katastrofamde miiyvana. AukrainaSi daiwyo moqmedeba da iqac sruli katastrofaa - qveyana samad daiyo... Cven  kidev gvaqvs imedi, rom dagvexmareba dasavleTi da amerika cxinvalis da afxazeTis problemis mogvarebaSi? -amis safuZvels araferi ar gvaZlevs. Cven mivesalmebiT natos, viTanamSromloT da vaxorcielebT kidec ,,wvrTnisa da aRWurvis’’ programas, gvaqvs mosamzadebeli sawvrTneli centrebi da es Zalian kargia... magram, axla dgas axali amocana anu axali cntrebis gaxsnis... gavrcelda informacia, rom saqarTveloSi unda gaiwrvTnas sirieli meamboxeebi. mogexsenebaT, rom  adre obamas administraciam  siriaSi daiwyo proeqti, romlis mizani iyo baSar al asadis Camodgeba - rogorc diqtatoris. Ggegmis mixedviT, saqme  ase daiwyes: obamas adsministracia daeyrdno iseT adamianebs, romlebic bunebiT iyvnen teroristebi. Aanalogiurad iqceva aSS-s administracia saqarTveloSic, isini  eyrdnobian nac-moZraobas, romlebic bunebiT teroristebi arian. rac Seexeba sirias, iq Seqmna didi armia, misca maT fuli. marTalia, diqtatori ver Camoagdo, magram daipyro  siriis da erayis raioni, dasaxlebuli punqtebi, SeuerTda alqaidas da sxva raRac radikalur da eqstremistul organizaciebs...Semdeg ki, Tavisi Tavi gamoacxada axal saxelmwifod da dairqva islamuri saxelmwifo – xalifati. sazRvrebi dauwesa Tavis e.w. saxelmwifos da saqrTvelo da kavkasiac Sig Seiyvana (sxvaTaSoris, iq 4 qarTveli generalia). Ees, faqtobrivad, aris teroristuli organizacia, romelis uzarmazar teritorias akontrolebs, aqvT navTobi da didi Semosavali.

 -batono daviT, aSS-s administraciis  xelSewyobiT Seiqmna aRniSnuli organizacia?

 -– ra Tqma unda, barak obamas administraciis xelSewyobiT. Tumca, am ukanasknelma axla brZola xalifats gamoucxada... magram,  saxmeleTo-saomar operaciaSi monawileobaze uari Tqva natos yvela saxelmwifom. Aamitom gadawyda, rom momijnave qveynebma miiRon monawileoba saomar procesebSi, romelTa Soris saqarTveloa. aseT viTarebaSi irkveva, rom Cven unda gavxsnaT axali sawrTvneli bazebi, sadac movamzadebT siriel meamboxeebs. Ees informacia  saxelmwifo saidumlo unda yofiliyo, magram is jer Tavdacvis ministrma gaaJRera, mere sagareo saqmeTa da evro-integraciis ministrebma da amas mohyva is, rom xalifatis warmomadgenlebi gamovidnen da Tqves, rom Cven saqarTveloSi wesrigs davamyarebTo.. swored, aseT gancxadebas mohyva is, rom ruseTis prezidentma gamoacxada: afxazeTTan gavaformebT axal samokavSireo xelSekrulebaso, amasTan, aRniSna, rom sawrTvneli bazebis Seqmna sinamdvileSi aris natos faruli gegma ruseTze Tavdasasxmelado. Aai, swored aseT ugunur gancxadebas mohyva afxazeTTan samokavSireo xelSekrulebis gaformeba. aRniSnul situaciaSi, moqmedebis mxolod erTaderT gegmas vxedav, romelsac xelisuflebas gavuziareb, magram sajarod amaze jer ver visaubreb.

 -sainteresoa Tqveni mosazreba emzar kvicianis dapatimrebasTan dakavSirebiT. rogor fiqrobT, ramdenad samarTliania mis mimarT 12 wliani ganaCenis gamotana?

 -emzar kviciani aris is kaci, romelic Tavis gundTan erTad, aTwleulebis ganmavlobaSi icavda kidoris xeobas. isini arian namdvili patriotebi, vaJkacebi da mamuliSvilebi. Ffaqtia, rom ise icavdnen kodors iq veravin Sedioda. Pparadoqsia, magram faqtia, rom kaci romelic kodoris damcveli iyo  Casves cixeSi 12 wliT da xolo, vinc Caabara ruseTs, is Tavisuflad mogzaurobs sxvadasxva qveynebSi da gvmoZRravs xan amerikidan da xan kievidan. Mme Tu mkiTxavT,Yyvelaze meti ruseTis agenti mixeil saakaSvilia. wina xelisufleba, mixeil saakaSvili da misi gundi ganmsWvaluli iyo im ideiT, rom  ruseTisTvis CaebarebinaT kodori da axalgori da gaakeTes kidec es. Aamis gamo, isini unda daisajon. saerTod, mimaCnia, rom qarTvelebis bedi amerikelma ki ara, qarTvelebma ar unda gadawyvitos... Tu vinmes hgonia, rom soxumi da cxinvali darCeba ruseTs da danarCeni amerikas, es didi Secdomaa. Tumca, msoflioSi didi imperiebi ruseTi, amerika da evropa gavlenebs inawileben, magram sinamdvileSi aravin arafers ar Tmobs! Cvenc arafers ar davTmobT da saqarTvelos SevinarCunebT mxolod gonierebiT.!

-rogoria qveynis sagareo kursi? irakliAalasanias gancxadebasTan dakavSirebiT ra komentars gaakeTebT?

-qveynis kursi dRes aris prodasavluri. dRavandeliApremier ministris kursi aris dasavluri. swored, irakli RaribaSvilma moawera xeli asocirebis xelSekrulebas.  faqtia, RaribaSvilis moqmedebebi ufro gonivruli, Wkvianuri da frTxilia, vidre iyo saakaSvilis. nacmoZraoba yvelas yvelafers abralebs, TiTqos qveynis kursi Seicvala da a.S. magram am cru braldebebs aravin ar unda ahyves, miTumetes irakli alasania, romlis gancxadeba qveynis kursTan dakavSirebiT, ar iyo obieqturi. tragedias ver vxedav imaSi, rom romelime ministri gadadga. normaluri procesia is, rom Tavisufali demokratebi gamovida koaliciidan da Camoyalibda, kidev erTi, opoziciuri partia. axla ufro saRi procesi Seiqmneba. rac Seexeba, sagareo saqmeTa saministros, is maSinac ver arTmevda Tavs dakisrebul movaleobas...

 -Tqveni partia aqciisTvis emzadeba.. ratom gadawyviteT baTumSi aqciis Catareba?

' -aqcia Catardeba 14 dekembers, dRis 3 saaTze eras moedanze, ,,medeas’’ ZeglTan.  pirvel rigSi, aqcia eZRvneba imaT, vinc Tavs Seuracxyoilad grZnobda wina reJimis dros. saakaSvilma da misma gundma 300 aTasi adamiani cixeSi gamoamwyvdia da maT awamebda. wina reJimis dros davkargeT qveynis teritoriebis 20% da axla es gundi Tavad gvmoZRravs da awyobs aqcias aneqsiis winaaRmdeg. isini, axlac agrZeleben qveynaSi situaciis arevas. Aamitom,  vmarTavT aqcias kohabitaciis winaaRmdeg, raTa droulad daisajos damnaSaveebi. Ggvinda, rom qarTuli politika gatardes yvelgan, vaSingtonSi, briuselSi da ruseTSic. qarTvel xalxs aqvs Rirseba da Cven ar miviRebT damnaSave xelisuflebas. Cven unda davanaxoT msoflios Tu raoden bevrni varT da gavagebinoT ucxoel politikosebs, rom saqarTvelo Cveni samSobloa, varT qarTvelebi da Cven unda vmarTod qveyana ise, rom Cveni interesebi iyos daculi..

 --batono daviT, ratom daaraqviT Tqvens partias patriotTa aliansi?

'

 -imitom, rom vinc patriotia gawevriandes ,,patriotTa aliansSi’’. Tqvenc girCevT mobrZandeT da Cveni partiis wevri gaxdeT.

 -axlaxans, Tqven agirCies TavadaznaurTa sakrebulos winamZRolaT.. mogviyeviT Tqveni warmomavlobis Sesaxeb?

 -me gaxlavarT qarTl-kaxeTis bolo mefis - giorgi meTormetis, aseve, erekle meoris, giorgi saakaZis, dadianebis STamomavali. Tu rame maqvs saukeTeso es aris warmomavloba. Tavad-aznaurobam amirCia sakrebulos winamZRolad, risTvisac maT madlobas vuxdi, magram ar vTvli, rom raime gansakuTrebuli TvisebebiT var dajildoebuli, Tumca, madloba RmerTs, warmomavloba da gvariSviloba kargi maqvs. vfiqrob, rom ers da qveyanas roca uWirda Tavad-aznauroba, yovelTvis idga brZolis wina xazze. Tundac mxeiZeTa gvari gavixsenoT, swored xalifati rom Camoyalibda da mervan meore rom Semovida, romelsac murman yrus saxeliT vicnobT. sinamdvileSi is yru ar iyo, magram ase imitom eZaxdnen, rom xalxis tirili ar esmoda. igi Zalian sastiki adamiani iyo, qalaqs  rom daemuqreboda da is ar Cabardeboda da Semdeg, mas roca aiRebda, gamoyavda 1000 kaci da Tavisi xeliT Tavs aWrida. Mmurman yrum awama argveTis mTavari mxeiZeebi daviTi da konstantine. quTaisSi aris mowameTa monasteri, sadac ori didmowamis – daviTis da konstantines wmida nawilebia dasvenebuli. saerTod, msoflioSi milioni wmindania, magram didmowame sul ocdaSvidi mamakacia da ToTxmeti mandilosani. Aaqedan oTxi qarTvelia. erT-erTi Cemi winaparia: didmowame qeTevan dedofali. qarTveleebs gvyavs asiaTasi mowame. rusebi arian 150 milioniani eri, hyavT bevi wmindani, magram da arcerTi didmowame. Cvenda sabednierod ki, oTxi didmowame gvyavs. Cven amiT unda viamayoT. Aase rom, qarTveli Tavad aznauroba yovelTvis ,,frontis’’ wina xazze iyo. dRes, roca qveyans daSla emuqreba, roca msoflioSi midis umZimesi porocesi da xdeba zneobrivi gardatexa, kanonebs aRebineben qveynebs erTsqesian qorwinebaze da a.S. aseT dros, Tavad-aznaurobam  Tavisi sityva unda Tqvas da mas sazogadoebam unda mousminos. vici, rom Tavad-aznauroba  gaaqtiurdeba, Tavis saTqmels ityvis da qveynis winsvlaSi dadebiT wvlils  Seitans.

            

       Eesaubra mzia gogoZe

პოლიტიკა

 

    Cven ar gavCerdebiT...

  qvyanaSi momdinare politikur procesebze gvesaubreba axalgazrduli organizacia ,,Tavisufali Taobis’’erT-erTi damfuZnebeli Llado sadRobelaSvili.

 -lado, ra aris Tqveni organizaciis mizani?

 -Cveni organizacia sami Tvea rac Seiqmna da Cveni mizania Cveni poziciis dafiqsireba qveyanaSi mimdinare procesebis mimarT. unda giTxraT, rom bolo sami weliwadi  emigraciaSi vimyofebodi da roca Camovedi gadavwyvite aRniSnuli organizaciis daarseba, radgan me da Cems megobrebs gagviCnda protesti usamarTlobis winaaRmdeg, mimdinare prosesis da im arasamTavrobo organizaciebis mimarT, romelTac xma ara aqvT amosaRebi. Cven vakvirdebodiT sxvadasxva arasamTavrobo struqturebis saqmianobas, mas Semdeg rac biZina ivniSvils mTavroba movida saTaveSi, Zalian gaaqtiurdnen e.w. nac-arasamTavroboebi. nacionalebis xelSewyobiT Seiqmna magaliTad: Tavisufali zona, pikasos klubi, droni samarTliani Taoba da a.S.. maT ase imitom movixsenieb, rom isini finansdebian nacionaluri orgaanizaciidan. Ggasakviria, rogor unda iRebdes is politikuri Zala xmas, romelic 9 weliwadi saaTaveSi iyo da qveyana ,amoatriala’’ da waiyvana sxva mimarTulebiT, Aaxla kiGgamodian patriotuli lozungebiT da TavianT azrebs gvavxveven Tavd... maTi Semxedvare Camogviyalibda azri, Segveqmna Cveni organizacia ,,Tavisufali Taoba’’, sadac gawevrianebulia sakmaod aqtiuri axalgazrdebi.

  -rogor SeafasebT 15 noembrs gamarTul aqcias?

 - dRes, demokratiaa da yvelas aqvs aqciis gamarTvis ufleba, maT Soris nacionalur moZraobasac.. Tumca, Tu isini sistematurad aqciis gamarTvas daiwyeben, maSin, Cvenc gavmarTavT maT sawinaaRmdego aqcias. simarTle rom giTxraT, aqciaze xalxis ufro met raodenobas velodi. Tumca, Cven miviReT saxeze Zalian dabali maCvenebeli. SeiZleba amaze xmamaRla  aravin ar saubrobs, magram Cven xom viciT, rom aqciis momawileebi daafinanses, magram sainteresoa visi jibidan? Nnacionalebma,Aaqcia iseTi lozungiT Caatares, rom iq milioni adamiani unda mosuliyo. sinamdvileSi ki, aqciaze iyo 7- danE 8-aTasamde adamiani iyo. es iyo tipiuri partiuli Sekreba anu nac-Sekreba da amas araferi ar hqonda saerTo okupaciasTan da anti-okupaciur qmedebebTan.

Nparadoqsia, magram faqtia nacionalebi gamodian da aprotesteben Zaladobas, agresias, okupacias, maSin roca wlebis ganmavlobaSi Tavad usamarTlobas Cadiodnen. TiTqos ar axsovT, rom swored maTma ,,beladma’’ saakaSvilma langriT miarTva okupants kodori da samaCablo.

 garkveuli arasamTavrobo organizaciebi, romlebsac afinansebs nacionaluri moZraoba, cdiloben raRac Temebis wamowevas da amiT manipulirebas. Seiqmna darkvuli jgufi qalbatonebis, romlebic gaiZsxian: ,,ara Zladobas’’. Ees keTdeba imisTvis, rom Seqmnan garemo  da televiziis saSualebiT piari aagoron, raTa Semdeg, ucxoeTidan moipovon grantebi. amitom amaxvileben yuradRebas seqsualuri umciresobebis uflebebis dacvasa da religiur sakiTxzec.  iciT, ratom Caatares qalTa Zaladonis winaaRmdeg aqcia? imitom, rom ,,daartyan’’ Sinagan saqmeTa samisistros  da mTavrobas, rom Turme Zalovani uwyebebi saTanadod, ver muSaoben da ver uzrunvelyofen prevenciul zomebs - Zaladobis winaaRmdeg. saqarTveloSi, ojaxSi Zaaladobis faqtebi yovelTvis iyo.

  aseTi aqciebi imitom imarTeba, rom sociumi amuSavdes mTavrobis winaaRmdeg. Cven vxedavT, rom dRevandeli xelisufleba cud qmedebebs ar Cadis, teritoriebs ar kargavs, quCaSi biWebs ar klavs, jandacvis sferoSi garkveuli warmatebebia, amitom, axala aseTi ,,TiTidan gamowovili’’ Temebi wamoswies. Ggvaqvs informacia, rom is arasamTavrobo organizaciebi, romlebis TanamSromloben nacionalur organizacibTan isev apireben aqciebis talRis agorebas ,,lgpt’’ organiizaciidan, mas ,,inkluzivi’’ ewodeba da xelmZRvanelobs  irakli vaWaraZe, romelic aris nacionali da bokeria- CorgoleiSvilis aRzrdili. erTi ram faqtia, sanam iarsebes nacionalebi da maT  mier dafinansebuli organizaciebi, qveyanaSi stabiluroba ar iqneba. 

 -Tqveni azriT, rogor mimdinareobs qveyanaSi samarTlianobis aRdgenis procesi?

' 

-mimaCnia, rom qveyanaSi samarTlianobis aRdgenis procesi SeCerda da gadaido samomavlod da ar vici ratom?... samarTlianobis aRsadgenad, mxolod baCo axalaias, vano merabiSvilis da gigi ugulavas daWera ar aris sakmarisi. Eeseni arian didi kriminaluri band-formirebis mxolod nawili, magram ,,bosebi’’ jer kidev Tavisuflad daparpaSeben ucxoeTis sxvadasxva qveynebSi...  wina reJimis mTavari damnaSaveebi: mixeil saakaSvili, zurab adeiSvili da daTa axalaiaa, romlebic Tavs afareben ucxo qveynebs. daTo axalais saberZneTma misca TavSesafari. faqtia, rom Cveni saagarro saqmeTa saministro da prokuratura saTanadod ar muSaobda, raTa ver CamoyavdaT es adamiani. MmimaCnia, rom samarTlianobis aRdgenis procesi unda gagrZeldes da damnaSaveebi unda daisajon. saerTod, moRalateebis TareSi unda damTavrdes  da Tu xelisufleba  ar daamTavrebs maT TviTnebobas, maSin qarTuli sazogadoebis Rirseuli nawili iZulebuli gaxdeba Tavad aRasrulos samarTali da qveynis moRalateebis Tavisi adgili miuCinos.

 -Tqven mixeil sakaSvilis საპრეზიდენტო ბიბლიოთეკისათვის სახელის გადარქმევას ითხოვს, ratom?

-,,nacionalebis meore buded’’ wodebuli saakaSvilis biblioTeka gvidgas aq qalaqis centrSi da saerTod, sakiTxavia ra datvirTvas atarebs? sinamdvileSi es biblioTeka aris, kidev erTi, ,,nacionalebis’’ ofisi da bibloTekis ,,mantia’’aqvs mosxmuli. Ees aris nacebis ,,bude’’. Kkriminali prezidentis, diqtatoris saxelobis biblioTeka rogor avitano, roca biblioTeka CemTvis ganaTlebastan da siwmindesTan asocirdeba.

-lado, afxazeTis sakiTxTan dakavSirebiT ra gamosavali unda ipovos xelisuflebam?

 -me rogorc erT-erTi rigiTi moqalaqe, vTvli, rom aucilebelia yvelanairi gziT, rogorme aRdges urTierToba afxaz da qarTvel xalxs Soris. CemTvis cnobilia informacia, rom afxazeTSi Catarda saprotesto aqcia ruseTTan samokavSireo xelSekrulebis xelmoweris winaarmdeg. Aafxazebs ar undaT ruseTis federaciaSi Sesvla.Aes rom moxdes, maSin wertili dasemeba yvelafers da or qveyanas Soris keTilmezoblur damokidebulebaze saubaric zedmetia. saerTod, Cvenma xelisuflebam yvelanairad unda ecados da SeaCeros es procesi da gaxsnas mimosvla afxaz da qarTvrl xalxs Soris.

 -kvicianis dapatimrebasTan dakavSirebiT ras gvetyodiT?

'

 - ra Tqma unda, yofili maRalCinosnebis sasjelis fonze emzar kvicianisTvis misjili 12 weli usamarTlobaa.  CemTvis, rogorc rigiTi adamianisTvis uxerxulia merabiSvils da axalaias gacilebiT nklebi  qondes misjili da emzar kvicians 12 weli? me ar vicnob saqmis masalebs, magram aseT gadawyvetilebas vabraleb sasamarTlos mier arasworad gamotanil ganaCens. aq provokaciis mcdelobas aqvs adgilo.Ees ar aris axlandeli mTavrobis pozicia. Ffaqtia, rom kote kublaSvilis xeldasmulma, rigiTma mosamarTlem gamoitana aseTi ganaCeni.samwuxarod, sasamarTlo jer kidev nacionalebis xelSia. kublaSvils roca gadairCeven ai, maSin unda velodoT samarTlian gadawyvetilebas da samarTlianobis aRdgenas.

                Mmzia gogoZe

მედიცინა

 dedaTa da bavSvTa jandacva  qveynisTvis umniSvnelovanesia

     

      jandacvis msoflo organizaciis monacemebiiT, saqarTveloSi yoveli mesame orsuli avaddeba sxvadasxva paTologiiT. aseve xSiria, muclad  yofnis periodSi nayofis daavadebebi. mdgomareobas arTulebs isic, rom CvenTan ver xerxdeba orsulTa drouli gamokvleva da diagnostika.

 aRniSnul problemebTan dakavSirebiT, gvesaubreba saqarTvelos nayofis medicinis fondis prezidenti, mecnierTa da specialistTa asociaciis medicinis departamentis xelmZRvaneli,  mean-ginekologiis dargSi pirveli kompiuteruli kvlevebisa da programis avtori, medicinis mecnierebaTa doqtori aleqsandre papitaSvili.

 -batono aleqsandre, ra aris imis mizezi, rom saqarTveloSi ver tardeba orsulTa daavadebebis safuZvliani gamokvleva?

 - samwuxarod, orsulTa daavadebebis zusti diagnostika garTulebulia saqarTveloSi momuSave, arasakmarisi kvalifikaciis mqone specialistebis gamo. Samwuxaroa, magram faqtia, rom saqarTveloSi dedaTa da bavSvTa jandacvis mdgomareoba – evropis sxva qveynebTan SedarebiT, arc Tu ise saxarbieloa. jandacvis msoflo organizaciis gancxadebiT : dedaTa da bavSvTa jandacva aris dargi, romelic nebismieri qveynisTvis umniSvnelovanesia, metic, qveynis ganviTarebis dones asaxavs. Cvengan gansxvavebiT, bevr evropul qveyanaSi, dedaTa da bavSvTa jandacva, umaRles samTavrobo struqturebTan arsebuli - uSiSroebis sabWos dRis wesrigSia, radgan iTvleba demografiul maCveneblebze moqmed strategiul mimarTulebad.

 -saqarTveloSi ra mdgomareobaa bavSvTa sikvdilianobis mxriv?

 -samwuxarod, evropis qveynebTan SedarebiT, saqarTveloSi bavSvTa sikvdilianoba Zalian maRalia.  Tu Cven saTanado RonisZiebebs ganvaxorcielebT, mTeli pasuxismgeblobiT vacxadeb, rom bavSvTa sikvdilianoba (orsulobis dros, mSobiarobis, axalSobilis da erT wlamde bavSvebis) Semcirdeba 50 procentiT da mogvcems mosaxleobis yovelwliur namats, saSualod, ormocdaaTi aTasi mSobiaroba. Tu gadaviangariSebT yovel welze, maSin namati iqneba 500 bavSvi. Ees iqneba yovelgvari mcdeloba imisa, rom gamoswordes qveyanaSi demografiuli situacia da gavzardoT ojaxebSi bavSvebis raodenoba.

Aaucileblad miviCnev, saqarTveloSi Camovidnen ucxoeli kompetenturi specialistebi da gaimarTos saerTaSoriso kongresi, sadac qarTvel eqimebs miecemaT saSualeba profesionalebis gamocdileba gaiziaros.

  -batono aleqsandre, konkretulad, romel kongress gulisxmobT?

 -es gaxlavT, umniSvnelovanesi msoflio samedicino forumi – orsulTa paTofiziologiaSi 47-e saerTaSoriso kongresi, romelTa organizatorebia dedaTa da bavSvTa jandacvis dargSi, msoflioSi yvelaze gavleniani specialistebi.  CvenTan Tu saTanado pirobebi Seiqmneba, saqarTvelos istoriaSi pirvelad,  2015 wlis 5-6 ivniss Catardeba aseTi mniSvnelovani kongresi, romelsac gamarTavs ara Cveni, aramed saerTaSoriso samedicino asociacia.

  

- ra aris aRniSnuli saerTaSoriso kongresis mizani?    

 - kongresis mizania: gaaerTianos orsulTa daavadebis Seswavlis sferoSi momuSave msoflios saukeTeso Zalebi. Aamas garda, es iqneba realuri SesaZlebloba, qarTvelma medikosebma gaecnon  orsulTa davadebebSi arsebul uaxles miRwevebs, rac gamoixateba diagnostikisa mkurnalobis axali meTodebis gacnobiT.    

  mravalgzis gamokvlevebiT   damtkicda, rom orsulobis dros nayofis mier gadatanili davadebebi, Semdeg iwvevs umZimes garTulebebs.

  -ra garTulebebi SeiZleba mohyves, orsulobis dros gadatanil infeqciebs?

-magaliTad,  Tu  orsuls da nayofs muclad yofnis periodSi gadatanili aqvs virusuli infeqciebi, maSin mas mozrdil asakSi, Zalian daqveiTebuli aqvs imuniteti; gaxSirebulia gulis infarqtisa da tvinis insultis SemTxvevebi. Tu SevadarebT erTmaneTs - adamianebis or jgufs, sadac pirvel SemTxvevaSi, orsuli da nayofic absoluturad janmrTeli iyo da meore jgufs, sadac piriqiT infeqciebi hqondaT gadatanili.. aRmovaCenT rom maT Soris xSiria diabeti, onkologiuri, gulsisxlZarRvTa da nevrologiuri paTologiebi. dameTanxmebiT albaT, rom aRniSnul daavadebebTan drouli brZola axangrZlivebs sicocxles.

 -saqarTveloSi, saerTaSoriso kongresis Catareba ramdenad gaaumjobesebs orsulTa srulfasovan diagnostikas?

 -es gaxlavT mniSvnelovani momenti, saWiroa aramxolod axali diagnostikuri meTidebis Zebna, aramed Semdeg mkurnaloba, praqtikaSi gamoyeneba da gamocdilebis gaziareba, es iqneba garkveuli nou hau. ai, swored, amas velodebiT kongresis Catarebisas da msoflioSi wamyvani specialistebisgan. medicina, dRiTidRe, viTardeba da aucilebelia urTierT TanamSromloba saqarTvelosa da msoflios wamyvan samediucino centrebs Soris. Cvens eqimebs bevri ramis swavla SuZliaT imaTgan, vinc uZRveba msoflioSi, dedaTa da bavSvTa jandacvas. marTalia, qarTveli specialistebi ucxoeTSi  eswrebian sxvadasxva kongresebs, magram es xSirad did finansebTan aris gakavSirebuli...

   orsulTa paTofiziologiaSi 47-e saerTaSoriso kongresis Catarebisas,  rogorc ukve aRvniSne, SesaZlebelia uSualo kontaqtebis damyareba, Semdgomi TanamSromlobisa da gamocdilebis gaziarebis kuTxiT, raTa orsulTa paTologiebi droulad aRmoifxvras.

  samwuxarod, Tu ar iqneba mTavrobis mxridan, saTanado mxardaWera  gagviWirdeba kongresis Catareba. arada, es aris  mniSvnelovani saqme qveynisTvis da erisTvis. problemas hqmnis isic, rom saqarTveloSi arsebuli bankebi, sazRvargareT gacemuli plastikuri baraTebidan, ver awarmoeben Tanxis Caricxvas, rac miuRebelia kongresis ucxoel, potenciur monawileTaTvis da SeuZlebels xdis maT Camosvlas TbilisSi. saorganizacio komitetis mcdelobis miuxedavad, jer-jerobiT arc samTavrobo struqturebs da arc kerZo kompaniebs ar gamouTqvams daxmarebis survili. arada,  ucxoeTis qveynebSi msgavsi kongresis organizebasa da dafinansebaSi samTavrobo struqturebia CarTuli... imedia, samomavlod CvenTanac ase iqneba..

                    mzia gogoZe