ჯანმრთელობა

                                  ისუნთქე თავისუფლად

         ,, თამბაქოზე მოთხოვნის შემცირების მიზნით შემუშავებული საკანონმდებლო ცვლილებების დამტკიცების და ღსრულების მხარდაჭერა საქართველოში‘‘- ასეთი იყო თემა კანონპროექტისა, რომლის პრეზენტაცია დაავადებათა კონტროლის და საზოგადოებრივი ჯანმრთელობის ეროვნულ ცენტრში გაიმართა. პრეზენტაციას ესწრებოდნენ შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის სამინისტროს, არასამთავრობო ორგანიზაციის წარმომადგენლები, ექსპერტები და სხვები.

          თამბაქო – გლობალური საფრთხე, რომლის მიერ გამოწვეული სავალალო შედეგების თავიდან აცილება, სურვილის შემთხვევაში, შესაძლებელია. თუმცა, მიუხედავად ამისა, მსოფლიოში გავრცელებული სტატისტიკური მონაცემები საგანგაშო ნიშნულს უტოლდება. სამწუხაროდ, თამბაქოს მოხმარებით, ყოველ წამს ერთი ადამიანი იღუპება, ყოველწლიურად კი, 6 მილიონი. საგულისხმოა, რომ თამბაქოს მომხმარებელთა უმეტესობა, განვითარებად და ღარიბ ქვეყნებში ცხოვრობს. სოციალური, ეკონომიური თუ დემოგრაფიული ფაქტორების გათვალისწინებით, თამბაქოსგან თავისუფალი სივრცის შექმნა განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია. სწორედ, ამ მიზანს ემსახურება, ბოლო წლებში, ჩვენს ქვეყანაში წამოწყებული თამბაქოს საწინააღმდეგო კამპანია.

          ამირან გამყრელიძე, დაავადებათა კონტროლის და საზოგადოებრივი ჯანმრთელობის ეროვნული ცენტრის გენერალური დირექტორი: - მოგეხსენებათ, თამბაქო – მთელ მსოფლიოში ჯანმრთელობის უმნიშვნელოვანესი პრობლემაა. თამბაქოს წინაარმდეგ გლობალური ბრძოლის ერთ-ერთი ინიციატორი გახლავთ, ნიუ იორკის ყოფილიმერი მაიკლ ბლურბერგი, რომელიც დიდ თანხას დებს ამ საქმეში, რისთვისაც სპეციალური გრანტი დააწესა.. ჩვენმა საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ცენტრმა, უკვე მესამედ მოიპოვა აღნიშნული გრანტი და სერიოზულად ჩაერთო თამბაქოს წინააღმდეგ ბრძოლაში. ახალი კანონპროეტის მიზანია: ხელშემწყობი გარემოს შექმნა - თამბაქოს კონტროლის ეფექტური საგადასახადო პოლიტიკის შემუშავება და აღსრულების მექანიზმების დანერგვა საქართველოში. პროექტი, ეხება მარეგულირებელი ორგანოს მომზადებას და შესაბამის, საკანონმდებლო ტექნიკური ბაზის შექმნას. იმედია, საქართველოს პარლამენტი, ახალ საკანონმდებლო ინიციატივას გაზაფხულზე დაამტკიცებს.

აღნიშნული საკანონმდებლო ინიციატივა, თამბაქოს კონტროლის ახალი სივრცის შექმნას ისახავს მიზნად და სხვადასხვა სახის აკრძალვებს აერთიანებს. კანონის მიღების შემთხვევაში, საზოგადოებრივი თავშეყრის ადგილებში მოწევა აიკრძალება. ასევე, ნებადართული არ იქნება ბანერებზე და სტენდებზე თამბაოს რეკლამირება. აგრეთვე, გამკაცრდება კონტროლი სკოლებში და სხვა სასწავლო დაწესებულებებში. კანონპროექტის მიღების შემდეგ, ახალი ინიციატივა 2018 წლის იანვრიდან ამოქმედდება.

     თამბქოს მოწევისგან თავის დაღწევა, არაერთ ფაქტორზეა დამოკიდებული, მათშორის, სიგარეტზე ფასების ზრდა და საზოგადოებრივ ადგილებში მოწევის კრძალვა, უდავოდ შეამცირებს მომხმარებელთა რაოდენობას. საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ცენტრი, კიდევ ერთ ინიციატივას სთავაზობს მოსახლეობას: ,,თავს ვანებებ‘‘- ასე ეწოდება მობილური ტელეფონებისთვის განკუთვნილ აპლიკაციას, რომელიც მოწევაზე თავის დანებების მმართვის საშუალებას იძლევა. აპლიკაცია, ამერიკის კიბოს ინსტიტუტის და ჯანმრთელობის მსოფლიო ორგანიზაციის ხელსეწყობით მომზადდა და მისი გამოყენება შეუძლიათ სმარტფონისა და ადროიდის მომხმარებლებს. თამბაქოს მოხმარების თავიდან აცილება შესაძლებელია, ამისათვის საჭიროა ნებისყოფა და საკუთარ ჯანმრთელობაზე ზრუნვის სურვილი.

                                მზია გოგოძე
   

პოლიტიკა

                                                 სიმართლე უნდა ითქვას 

 
             
         მიმდინარე პოლიტიკურ პროცესებზე გვესაუბრება ,,ქართული დასის’’ ლიდერი    ჯონდი ბაღათურია

   -ბატონო ჯონდი, როგორ შეაფასებდით დღევანდელ პოლიტიკურ ვითარებას?

  -სამწუხაროდ, საქართველოში რთული მდგომარეობა და ბევრი  პოლიტიკური ,,ჭუჭყი'' ამოიტანა ზედაპირზე  ამ ვითარებამ,  ძალიან მძიმე სოციალური ფონია, რაც კიდევ უფრო ამწვავებს სიტუაციას. საგარეო ასპარეზზეც არასახარბიელო  სიტუაცია გვაქვს. ფაქტია, რომ არა აქვს სწორად ჩამოყალიბებული დიპლომატიური კურსი. ჩვენი დიპლომატები შემოიფარგლებოდა,  მხოლოდ იმ ტრაფარეტული და შაბლონური განცხადებებით, რომელსაც შეერთებული შტატების საელჩოდან იღებდნენ და  იქ ხელისუფლება რომ შეიცვალა, ეს ვერტიკალური  ხაზი მოირყა და  არ არის ცენტრალიზებული...

-ოთხი წლის შემდეგ, როგორ შეაფასებდით  ,,ქართული ოცნების’’ მოღცაწეობას?

-,, ქართული ოცნები-‘’ს შედეგები თვალნათელია და ,,ხელის გულზე’’ დევს. თუ გადახედავთ საინფორმაციო  ველს, როგორც ხელისუფლების კონტროლირებად, ასევე ოპოზიციურ არხებზე დავინახავთ თუ რა მძიმე სოციალ-ეკონომიური მდგომარეობა გაქვს, ეს კი ამ ოთხწლიანი მართველობის შედეგია. სამარცხვინოა, რომ ასეთი შეხმატკბილებული შეტევა აქვთ ყოფილ და ახალ ხელისუფლებას ქართული ეკლესიის წინააღმდეგ.. მახსოვს  2004 წელს, სააკაშვილის ხელისუფლებამ და ადგილობრივმა ,,სოროსელებმა’‘, ქვეყნის გარედან  ასეთი რეკომენდაცია მიიღეს: ლანძღეთ ეკლესია და სამღვდელოება პატრიარქის ქების ფონზე. ურჩიეს, რომ  ეკლესიის ავტორიტეტის შესალახად და დისკრიმინაციისთვის არ შეიძლება პატრიარქის ლანძღვა, რადგან ხალხი არ აგყვებათო. ასეთი დავალება მიიღო მაშინდელმა ხელისუფლებამ, სამოქალაქო სექტორმა და ასეთი ფორმულით შეუტიეს ეკლესიას.. დღესაც იგივე გრძელდება. ხელისუფლება კი შეიცვალა, მაგრამ გარედან ერთი და იგივე პატრონი ჰყავს ანუ უცხოეთიდან იმართება პროცესები.

–ბატონო ჯონდი, ამერიკის ფაქტორს გულისხმობთ?

–დიახ, რა თქმა უნდა...

 -ნაციონალების ორ ნაწილად დაყოფა და მათი რევანში რამდენად რეალურია?

 -ამ ეტაპზე, ნაციონალურ მოძრაობას და მიხეილ სააკაშვილს არანაირი შანსი არა აქვს ხელისუფლებაში დაბრუნების. მათ გადატრიალების მოწყობის რესურსი,  მაგრამ არა აქვთ მთავარი – ავტორიტეტი და დასაყრდენი ქართულ საზოგადოებაში.  ნაციონალებმა დიდი სიძულვილი დაიმსახურეს. სამწუხაროა, რომ ღევანდელი ხელისუფლების რეიტინგი, სულ უფრო ეცემა და მოსახლეობაში სიძულვილი ღვივდება. თუმცა, ეს სიძულვილი ჯერ ნაციონალებისას არ გათანაბრებია.. და თუ ასე  მოხდა და მესამე -ალტერნატიული ძალა არ გამოჩნდა, მაშინ მოსალოდნელი იქნება, ნაციონალების მხრიდან  ქვეყანაში სიტუაციის არევა. ჩემთვის დამაფიქრებელია,  საზოგადოების ანტაგონისტური დამოკიდებულება და აგრესია არსებული ხელისუფლების მიმართ, რომელიც თანთათანობით ყალიბდება.

  -კოჰაბიტაციის ავ-კარგზე რას გვეტყოდით?

  -ზოგიერთმა ამ სიტყვის მნიშვნელობა არასწორად გაიგო. კოჰაბიტაცია ნიშნავს ორი სხვადასხვა ძალაუფლების არსებობას და მათ ერთმანეთთან თანამშრომლობას. ჩვენთან კი, სახეზეა გარიგება ყოფილ და ახალ ხელისუფლებას შორის. დღეს, რაოდენობრივად ქართულ ოცნებაში უფრო მეტი ყოფილი ნაციონალია და ისინი იმიტომ გადავიდნენ ოცნებაში, რომ სააკაშვილის მთავრობა დაემხო. მათ  კი, ჭირდებოდათ ახალი ,,პატრონი’’, რათა თავიანთი ნაქურდალი ქონება შეენარჩუნებინათ.

 -თქვენი აზრით, ხელისუფლება მკვეთრი ნაბიჯების გადადგმისგან რატომ იკავებს თავს, თუნდაც საკადრო პოლტიკასთან დაკავშირებით?

 -კარგ კითხვაა და ალბათ, ადრესატი ხელისუფლემაა, მაგრამ ჩემს აზრს მაინც გეტყვით... ,,ქართული ოცნება‘‘ როცა ხელისუფლებაში მოვიდა, მას ჰქონდა არჩევანი, რათა სწრაფი რეფორმები განეხორციელებინა და რაც არ უნდა მტკივნეული ყოფილიყო, პასუხისგებაში მიეცა ყველა დამნაშავე. ასევე, ჰქონდა მეორე არჩევანი: გარიგებეოდნენ ,,ნაციონალურ მოძრაობას‘‘ და ბიზნესში წილები გაეყოთ... საბოლოოდ, ხელისუფლებამ გარიგება ამჯობინა, ყველა მონოპოლიურ ბიზნესში ჩაერთო და წილები გადმოიფორმა. ამის ნათელი დასტურია ბენზინის ბიზნესსა და ფარმაცევტულ კომპანიაში შექმნილი მდგომარეობა. მაგალითად, ერთ-ერთი მსხვილი კომპანია ,,სოკარი‘‘  ნაციონალური პარტიის  დამფინანსებელი იყო, მაგრამ მათ არავინ არ შეხებია. აი, ასეთი ბიზნეს გარიგებების გამო, ხელისუფლება არ წავიდა რადიკალურ ცვლილებებზე.

 - რას იტყოდით ბიძინა ივანიშვილის ფაქტორზე? არის თუ არა ლიდერის პრობლემა საქართველოში?

   -ივანიშვილი არის გამოკვეთილი ლიდერი. მას აქვს გავლენა და შეუძლია მართოს- აკონტროლოს ხელისუფლება და პოლიტიკური სპექტრის დიდი ნაწილი. თუმცა, რამდენად ეფექტურად მართავს ეს სულ სხვა საკითხია. ასე რომ,  ლიდერის პრობლემა არ არის, მაგრამ კადრების კი, რაც საზოგადოებაში დიდ უკმაყოფილებას იწვევს. მართალია, ხელისუფლებაშიც არიან მაღალკვალიფიციური კადრებიც, მაგრამ ყველა არა.

   -ბატონო ჯონდი, ტელეკომპაბია ,,რუსთავი 2''- თან დაკავშირებულ სასარართლო პროცესზე რა აზრის ხართ?

    -თავის დროზე რუსთავი 2 წაართვეს ეროსი კიწმარიშვილს და იძულებით შეასყიდინეს ქიბარ ხალვაშს. შემდეგ,  სააკაშვილის და ხალვაშის გზები გაიყარა და მას წაართვეს კომპანია, მერე რამდენჯერმე მოხდა ტელევიზიის გადაყიდვა. რეალურად კი, ეს იყო ფიქტიური გადაყიდვები და გდაფორმებები... თუმცა, რუსთავი 2-ის მფლობელი არის მიხეილ სააკაშვილი. ქიბარ ხალვაშის ბრძოლა სამართლებრივად, აბსოლუტურად დასაბუთებულია, თუმცა არისებობს კითხვები, თავის დროზე როცა სხვას წაართვეს და რაღაცაზე შეთანხმდნენ, ესეც არ იყო მართებული. ერთი სიტყვით, ეს არის ქონებრივი დავა მიხეილ სააკაშვილს, ქიბარ ხალვაშს და ჯარჯი აქიმიძეს შორის -,, რუსთავი 2''-ის მფლობელებაზე. ამ საქმეში, რა თქმა უნდა, პოლიტიკური პომპონენტიც ჭარბად არის..

  -რა აზრის ხართ საპატრიარქოში მიმდინარე პროცესებზე? თქვენი მოსაზრება ე.წ. ,,ციანიდის’’ საქმესთან დაკავშირებით?

  -როგორც უკვე აღვნიშნე, გარედან მიღებული რეკომენდაციის საფუძველზე, კვლავ გრძელდება შეტევა სამღვდელოებაზე. სამწუხაროდ, ნებსით თუ უნებლიეთ,  ზოგიერთი ეკლესიის წარმომადგენელიც ჩართულია საპატრიარქოს ავტორიტეტის შელახვაში, მათ თავი ვერ შეიკავეს განცხადებების გაკეთებისგან. წინააღმდეგი ვარ იმისა, რომ ამ ეტაპზე, დეკანოზი გიორგი მამალაძე დამნაშავედ გამოცხადდეს, თუმცა, პროკურატურაზეც ვერ ვიტყვი, რომ იგი შეგნებულად ცილს წამებს. საერთოდ, პატრიარქის მოწამვლის მცდელობა, ეს ძალიან სერიოზული ბრალდებაა და შესაძლოა გამოძიება ცდებოდეს. საზოგადოებამ სიმართლე  უნდა გაიგოს და ჩანაწერები უნდა გამოქვეყნდეს.

 -რატომ მიგაჩნიათ აუცილებლად ჩანაწერების გამოქვეყნება?

  - აუცილებელია, რადგან საზოგადოება გაერკვევა თუ რა ხდებოდა მის თავს და რამდენად სამართლიანია ბრალდება. თავისთავად ცხადია, რომ თუ დადასტურდა ფაქტი, დამნაშავე მარტო ვერ იმოქმედებდა.  მას მოკავშირეები ეყოლება როგორც ხელისუფლებაში, ისე ეკლესიის მაღალ იერარქიაში. რაც არ უნდა მტკივნეული იყოს, ბოლომდე ითქვას სიმართლე. დელიკატური ვითარებაა და საზოგადოებას ვთხოვ არ აჰყვეს ამ სიბინძურეს. ერთი არ ორი უღირსის გამო, ეკლესიის მიმართ რწმენა არ დავკარგოთ, ჩვენი ერის გამაერთიანებელი და ქართველების თავშესაფარი მართლმადიდებელი ეკლესიაა. მას უნდა გავუფრთხილდეთ და არ დავუშვათ, რომ ეკლესიის ავტორიტეტი შეილახოს.

                         ესაუბრა მზია გოგოძე