ფოტოხელოვანი

   

   ინტერვიუ ჩაწერილია 2012 წლის  4 მაისს             

                                   saubari  ostatTan  

  F

   fotografiis didostati zurab DdaTuaSvili erTaderTia  saqarTveloSi, romelic mxatvruli fotografiis iSviaT JanrSi – fotografikaSi muSaobs. igi ukve 70 welia  fotoxelovnebaSia da qmnis ulamazes Sedevrebs. misi foto gamoirCeva originaluri mignebiTa da sisadaviT. batoni zurabis mier grafikuli xerxiT Sesrulebul fotosuraTebs, verc ki gamoarCev mxatvar-grafikosis namuSevrebidan. Mmis fotoebSi yvelgan gaTvlilia kompozicia, damaxasiaTebeli lakonuroba da simtkice, faqizi xedva, gasaocari ruduneba da siyvaruli, yovelive es Zalze liriuls xdis mis namuSevrebs Bzurab daTuaSvilisPpirveli foto, 1958 wels  daibeWda gazeT ,,komunistSi’’, saidanac daiwyo misi fotoJurnalisturi moRvaweoba.              

   

zurab daTuaSvili : fotoxelovneba yovelTvis mizidavda da bednieri var, rom RmerTma am saqmes damakavSira... davibade 1931 wels, profesiiT  gaxlavart metyeve inJineri, 10 wlis asakidan daveufle foto xelovnebas da dRemde am metad saintereso dargs vemsaxurebi.

-batono zurab,  ra aris Tqveni Semoqmedebis mTavari? M

- fotoxelovnebis mrabal JanrSi vmuSaob, magram Cemi Semoqmedebis mTavari Tema - qarTuli peizaJebia... Cemi pirveli fotosuraTi, romelic gazeTSi gamoqveynda erqva ,,patara Zalosani’’, fotoze Cemi siyrmis Svili gadaviRe da Zalian moewonaT... mas Semdeg, Cemi profesiisTvis ar moRalatia: viRebdi imas, rac Seadgens Cvens cxovrebas, siyvaruls, mRelvarebas, saqarTvelos bunebas...

-amboben, fotoxelovanis kamera mudam mzad unda iyoso....

- marTlac asea,Kkamera niadag gamzadebuli mqonda, roca bunebis wiaRSi vimyofebodi - tyeSi, tbaze, mTebSi yvelgan maqvs gadaRebuli unikaluri kadrebi. DsaqarTvelos nakrZalebi CemTvis mSobliuri gaxda.

 -Tamamad SeiZleba iTqvas, rom Tqven brZandebiT saqarTveloSi fotografikis Janris fuZemdebeli....  am JanriT ratom dainteresdiT?

-fotografika, sakmaod gavrcelebuli da popularuli Janria, amave dros, rTuli da Sromatevadi. Ees Janri iaponiidan modis... zedmet kadnierebad nu CamomarTmevT da getyviT, rom me var amierkavkasiaSi pioneri foto-grafikosi.... Ggrafika keTdeba  fotolaboratoriaSi Cveulebrivi fotoebidan, romelic sakmaod, didi xnis win Seviswavle. Semdeg ukve mec bevrs vaswavle, magram uWirT misi gakeTeba. fotografikas aramarto niWi da azrovneba aramed, bevri dro da laboratoriaSi xangrZlivi muSaoda Wirdeba.

-dRe, fotoSopis zeobis xanaSi, bevri ram gaadvilda, Tumca  amas aramc da aramc mohyolia Sedebrebis cvena, rameTu, veraviTari teqnika ver  Secvlis silamazis SegeZnebas da misi Seqmnis niWs.... Tqven rogor axarxerbT maRalmxatvruli fotoebis Seqmnas?

--maRalmxatvruli fotos Sesaqmnelad aramarto niWi, mudmivi Sromaa saWiro. WeSmariti xelovani  sul Ziebis da axalaxali mignebebis procseSi unda  iyos. Ffotoxelovans unda qondes originaluri xedva da maxvili Tvali...  roca bunebas iReb, TiToeul fotosuraTSi unda Caaqsovo gulis nawili, maSin yvela ityvis ,,ra mSvenieria sqarTvelo’’....

.

-batono zurab, Tqveni fotoebi, ZiriTadad, romel periodul organoSi ibeWdeboda?

M-1961 wlidan vTanamSromlobdi sxvadasxva Jurnal-gazeTebSi. paralelurad, satyeo institutSi vxelmZRvanelobdi teqnikur laboratorias, sadac Cemi mravali namuSevari Seiqmna. Cemi fotoebi ibeWdebodaa aramarto saqrTvelos, aramed msoflio presis sxvadasxva gamocemebSi. Aaseve, gamoqveynebulia safrangeTisa da CineTis katalogebSi. Cems fotoebs iyeneben wignebis ydis gasaformeblad. maxsobs  erTxel rusulenovan literaturul   gazeTSi gaqveynebuli Cemi foto, Zalian moewona erT-erT profesors, romelmac Semdeg werili momwera da mTxova misTvis foto gamegzavna. man Cemi foto  kerZo koleqciisTvis SeiZina da  cnobili mxatvrebis naxatebis gverdiT Camokida.

-rogorc viciT, Tqven, sakaod saintereso, arqivi gaqvT... daaxloebiT, ramdeni foto inaxebaK Tqvebs foto-arqivSi?              

-Cems foto-arqivSi naxevarmilionamde negativi da fotosuraTi inaxeba.. Ees gaxlavT, peizaJebi, saqarTvelos tyeebi, eTnografiuli Zeglebi, landSaftebi, cnobili sazogado moRvaweebis portretebi, zogadad, saqarTvelos cxovreba. Cemi arqivi aris kulturuli memkvidreoba da SeiZleba iTqvas, rom igi saqarTvelos mematianea.

-Tqvens peragogiur moRvaweobaze ras gvetyodiT?

-wlebis win, aqtiurad veweodi pedagogiur moRvaweobas da Tsu-Si  Dfotoxelovnebis fakultetze - fotoxelovnebas vaswavlidi. Aaseve, vxelmZRvanelobdi sxvadasxva foto wreebs. Cemi aRzrdili Taobebi, dRes warmatebuli fotoxelovanebi arian.

-rodis gaimarTa, Tqveni pirveli personaluri gamofena?

-sagulisxmoa, rom me viyavi pirveli, visi mxatvruli fotografiis gamofenac gaimarTa.... wlebis ganmavlobaSi, vmonawileobdi saqarTvelosa da msoflios 150-ze met gamofena-konkursSi; personaluri gamofena qonda TbilisSi, vilniusSi, bulgareTSi, minskSi  da a.S. misi namuSevrebi adgils ikavebs, msoflio xelovanTa namuSevrebis gverdiT. miRebuli maqvs oqros, vercxlis, brinjaos medlebi, uamravi diplomebi da prizebi, dajildovebuli var Rirsebis ordeniT. P moniWebuli maqvs fotoxelovanis ostatis wodeba. Aamerikis foto-JurnalistTa federaciisgan miviRe  saerTaSoriso serTifikati.

- Tqvens foto-galereaSi umetesad, Sav-TeTri fotoebia... ferad fotoebs ar iRebT?

- feradi fotoebic bevri gadamiRia, magram gamofenaze arcerTi ar gamitania, radgan maT ar vTvli xelovnebis nimuSad. iaponelebi amboben: ,,Sav-TeTri fotografia aris xelovneba, feradi fotoebi ki aris reklama’’. Mmec veTanxmebi am mosazrebas. fotoxelovneba Cemi sayvareli saqmianoba iyo yovelTvis, samwuxarod, axla mxedbelobasTan dakavSirebiT problemebi Semeqmna da cems sayvarel saqmianobs Zveleburad veRar vagrZeleb, arada, Zalian miyvars fotoxelovneba...

                        Mmzia gogoZe