Monday 5 May 2014

პოეზია

ინტერვიუ ჩაწერილია  2011 წლის 17 ნოემbერს 




















WeSmariti literaturis damarcxeba SeuZlebelia...

    
  saqarTvelos rusTavelis sazogadoebis prezidenti,  mweralTa kavSiris Tavjdomaris moadgile, qarTuli kulturis despani; daviT aRmaSeneblis (poezia), galaktion tabiZis (poezia), niko lorTqifaniZis (proza), ivane maCablis (mxatvruli Targmanebi) da ,,iveriis'' saxelobis premiebis laureati; gamomcemloba ,,daviTis’’ direqtori.
 yvelasaTvis cnobiliP poeti, prozaikosi, esseisti daviT takiZe, literaturuli fsevdonimiT daviT Semoqmedeli, Ddaibada guriis ulamazes sofel  SemoqmedSi. mwerlis fsevdonimic, zogadad, SemoqmedebasTan asociaciiT da Tavisi sayvareli soflis saxeliT aris inspirirebuli.

 -batono daviT, rogor SeafasebdiT Tanamedrove kulturul-literaturul procesebs?

 -Cvenma qveyanam, bolo wlebSi, bevri kataklizmebi gamoiara, samwuxarod, analogiuri procesebia mTel msoflioSi. Hhainrix haine ambobs: ,,Tuki samyaro gaibzareba, poetis gulze gaivlis bzari’’, amitom SeuZlebelia mwerali gulgrili iyos yvelafer imis mimarT, rac mis irgvliv xdeba, gansakuTrebiT mis samSobloSi. samwuxarod, am kataklizmebis gamo, sazogadoebaSi literaturis interesi minelda. Tanac, mas sami didi dinozavri utevs: kino, televizia da interneti, magram, radgan sityva, ioanes saxarebis Tanaxmad, igive RmerTis sinonimia, me mjera, rom es procesi droebiTia da  sityvakazmuli sityvis, WeSmariti literaturis damarcxeba SeuZlebelia. globalizaciam, misma ukiduresma formebma Tavisi uaryofiTi Sedegebic moitana e.w.  maskulturis  meoradi kulturis anu ,,rimeikis’’ damkvidreba, rac patara qveynis literaturas didi safrTxes uqmnis. Aamitom, Cven, qarTvel mwerlebs gansakuTrebiT didi pasuxismgebloba gvmarTebs, raTa erTmaneTs haroniulad SevuTavsod erovnuli da zogarsakacobrio ideebi.

-adre, literatura eris sulieri winamZRvris rols asrulebda, dRes ra mdgomareobaa?

 -Tu didi da dalagebuli qveynis mwerlobas aqvs fufunebis ufleba, rom mxolod literaturuli procesebiT dakmayofildes, CvenisTana patara da StormSi moyolili gemiviT, jer kidev samSvidobo napiramde ver miRweuli qveynisTvis, romlis xvalindeli arseboba yovelTvis ,,damokles maxviliviT’’ ekida qarTveli kacis win, am dros mwerali eris sazogado problemebisgan ganze ver dadgeba.... rameTu, man jer kidev ar icis zustad, iarsebebs Tu ara misi samSoblo momavalSi. Aamdenad,, gansakuTrebiT axalgazrda Taoba qarTul mwerlobaSi, romlebic nihilisturad uyurebs zogjer, sazogado qarTuli kulturis problemebs. me vfiqrob cdeba, radgan zesaxelmwifos magaliTi, imaTi mwerlebis damokidebuleba, CvenisTana patara qveynisTvis orientirad ver gamodgeba. mimaCnia, rom saqarTvelo, Tu SeiZleba ori sityviT iTqvas misi formula, tolobis niSans davsvamdi  es aris qarTuli kultura.

 -dRes, sruliad ukontrolobaa qarTuli wignis bazarze, yvelas xelewifeba gamosces wigni... rogoria maTi mxatvruli Rirebuleba?

 -komunisturi ideologiis pirobebSi, rodesac cenzura arsebobda, mravali barieri iyo, raTa avrtors sakuTari wigni gamoeca. zogierT SemTxvevaSi ki, am dros marTali, Tavisufali sityva iCagreboda. dRes, am mxriv ukeTesi mdgomareobaa, yvelas SeuZlia Tavisi saTqmeli, raime formiT miawodos mkiTxvels.. magram, amas mohyveba meore ukiduresoba  gamocemis gaiolebam, imoqmeda qarTuli nawarmoebis xarisxze... Tumca, ras vizamT, Tergdaleulebis drosac iwereboda ususuri nawarmoebebi. dro, yvelaze ufro mkacri msajuli,  miuCens TiToeul maTgans, Tavis Sesaferis agdils.

-batono daviT, Tqveni leqsebis krebuli, axlaxans iTargmna azerbaijanul enaze....

 -es CemTvis didi siurprizi iyo. SesaniSnav qarTulenovan da azerbaijenulenovan poets, azerbaijanul enaze ,,vefxistyaosnis’’ mTargmnels, saxelmwifo premiis laureats, amJamad, Aazerbaijanis televiziis sazogadoebrivi arxis erT-erT xelmZRvanels imir mamedlis, am ramdenime wlis win, Cemi leqsebis wigni vaCuqe... namdilad siurprizi iyo CemTvis, rom amaswinaT baqodan misi satelefono zari gaisma da siurprizad, baqoSi Cemi wignis gamocema mamcno. Bbwkaredi, Tavad imir mamedlim gaakeTa, xolo wignis mTargmneli gaxlavT, cnobili azerbaijaneli poeti raSid faxrali.

 -rodis Seiqmna Tqveni pirveli leqsi?

 -poezia, albaT, TanagrZnobacaa,.. sxvaTa tkivilis Tanagancdaa. Cvens sofelSi cxovrobda erTi tkbili moxuci: grigol CitaiSvili, romelic dagvsvamda bavSvebs da saocari legendebis, Tqmulebebis da zRaprebis samyaroSi SevyavdiT.... manmade ar vicodi, misi gardacvalebis gamo Sevxvdi pirvelad sikvdils... maxsovs, misi dakrZalvis dRes wvima iyo da davwere leqsi: ,,wvimam cremlebi apkura’’, maSin, 7-8 wlis asakis viqnebodi. Mmas Semdeg, mivyvebi poeziis did da ukidegano okeanes.

 -Tqvens SemoqmedebaSi, sxva mraval TemebTan erTad, patriotuli lirikis nakadic arsebobs, ras gvetyodiT amis Sesaxeb?

 -roca saqarTveloSi erovnul ganmaTavisuflebeli moZraoba daiwyo, mec sxvaTa msgavsad, rogorc gulanTebuli patrioti, am moZraobis erT-erTi Tanamonawile viyavi. Cemi patriotuli leqsebis umetesoba, swored, im boboqar wlebs ukavSirdeba.Aaxlo urTierToba mqonda erovnuli moZraobis TiTqmis yvela liderTan. erT epizods gavixseneb: maxsovs, maSin merab kostava cocxali iyo, masze daweril leqsSi iyo aseTi striqonebi:
           ,,tanjul sxeulis ukve dasrulda gvema,
           suli sanTlebad aRimarTeba cisken’’.
Aam striqonebSi Canda, rom TiTqos gardacvlili iyo.. igi,  marTlac Zalian adre daiRupa da am teqstze kompozitorma: rusudan CxaiZem (anri joxaZis dedam), dawera simRera, romelsac saqarTvelos operis kapelasTan erTad, asrulebda operis solisti: maia TomaZe.. zviad gamsaxurdias TaosnobiT, maSin es leqsi, Tavisi notebiT gamoica calke bukletad da iqedan Semosuli hohorari, im droisTvis Zalze soliduri Tanxa 10 000 maneTi, me da rusudan CxaiZem, erovnuli moZraobis sasikeTod gadavricxed.

-amJamad, Tqvens SemoqmedebaSi ra cvlilebebia?

-Cemi Semoqmedebis Tema, TiTqmis ar Secvlila. asakTan erTad, cnobilia, rom prozaSic gadavinacvle da prozauli nawarmoebebisTvis, rezo WeiSvilTan erTad, momeniWa qarTuli literatures klasikosis: niko lorTqifaniZis premia.

 -batono daviT, wagvikiTxed Tqveni erT-erTi leqsi...
 - wagikiTxavT amonarids poemdan: ,,Cems samSobloSi  me emigranti’’   

,,ვუცქერ მდუმარედ _ მკვდარი ქალაქი...
საჭურის სულთა როკვა, ზეობა
იყო ცხადი თუ სიზმრად ნანახი
სისხლით გამომთვრალ ვამპირთ ღრეობა.
ღამეა მუნჯი, სამყარო მთვრალი
ცოდვების გამო ვეღარ იძინებს,
ციდან მოსწყდება ღვართქაფად ღვარი
და ქვის საწოლზე დაიქვითინებს.
ეს მე ვარ, ვინაც თოვაში ბინა,
მზეში ვერ ჰპოვა მცირე საჩრდილო,...’’

-ra aris Cveni Tanamedrove sazogadoebis mTavari problema?

 -mimaCnia, rom arc ekonomiuri, arc politikuri, arc socialuri problema ar aris dRes ise mniSvnelovani, rogorc is, rom Cvens sazogadoebaSi aSkarad SeimCneva azrovnebis deficiti. yvelanair problemas SeiZleba eSvelos albaT, magram gonebriv siduxWires vera. CvenTan ukve, karga xania mimbaZveloba sircxvilad aRar iTvleba. Yyverafer ucxours ,,xbos aRtacebiT’’ vxvdebiT, rac provincializmis upirvelesi niSania... Cveni sazogadoeba, bolo aTwleulebis manZilze, adeqvaturad ver aanalizebs irgvliv arsebul realobas. Mmsgavsi movlenebis mimarT, Eemanuel kants aqvs sakmaod damafiqrebeli mosazreba: ,,movlenis, arsis gauanalizeblobas ewodeba sisulele da misi wamali ar arsebobs’’. saxelmwifos mSenebloba SeuZlia, mxolod Tavisufal sazogadoebas, Cven, erTmaneTisgan, mkveTrad unda gavmijnod damoukidebloba da Tavisufleba. damoukidebloba mZimea, Znelia, adamiani cdilobs gaeqces mas, xolo Tavisufleba sulis kosmosTan srulyofilebaa. Cveni saxelmwifo jer damoukideblobis fazaSia da ara Tavisuflebis, asevea, ra Tqma unda sazogadoebac....



                                         mzia gogoZe

No comments:

Post a Comment